حق زبان در گفتگو با دیگران

حق زبان، خوب حرف بزنیم. قرآن برای زبان خیلی آیه دارد. «قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنا» (بقره/83) نمی‌گوید: «قولوا للمؤمنین» بلكه می‌گوید: با همه مردم خوب حرف بزن. با همه‌ی مردم خوب حرف بزن. در جبهه یكی از یاران امیرالمؤمنین به یاران معاویه فحش داد. فرمود: چرا فحش دادی؟ گفت: آقا دشمن است. فرمود: دشمن باشد. فحش ندهید. «إِنِّی أَكْرَهُ لَكُمْ أَنْ تَكُونُوا سَبَّابِین‏» (بحارالانوار/ج32/ص561) من ناراحت هستم كه شما فحش بدهید. فحش برای كسی است كه منطق ندارد. «قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنا» نه حسن، «یَقُولُوا الَّتی‏ هِیَ أَحْسَن‏» (اسراء/53) در حرف‌ها هم بهترین حرف را بزن. آنوقت با هركسی هم یك طور حرف بزن. اگر با پدر و مادرت حرف می‌زنی، «قَوْلاً كَریماً» (اسراء/23) خیلی با كرامت. اگر با فرعون حرف می‌زنی، «قَوْلاً لَیِّنا» (طه/44) اگر در مقام موعظه هستی، «قَوْلاً بَلیغاً» (نساء/63) اگر با توده‌ی مردم حرف می‌زنی، «قَوْلاً مَعْرُوفاً» (نساء/5) «قَوْلاً كَریماً» با پدر و مادر، اینها همه كد دارد. یعنی هرجایی یك آهنگی دارد. شما در راهپیمایی هستی می‌گویی: «اللَّهُ أَكْبَر»! اما سر نماز نمی‌گویی: «اللَّهُ أَكْبَر»! نه سر نماز می‌گویی: «اللَّهُ أَكْبَر»! اگر تعجب كردی می‌گویی: «اللَّهُ أَكْبَر»! «اللَّهُ أَكْبَر»! سر نماز نمی‌گویی: «اللَّهُ أَكْبَر»! (خنده حضار) هرچیزی جای خودش را دارد. «قَوْلاً كَریماً» جا دارد. والدین. «قَوْلاً بَلیغاً» در تبلیغ، «قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنا» با همه. «قَوْلاً لَیِّنا» با مثل فرعون. هرجایی یك طور است.